Başta Sapanca Gölü olmak üzere çeşitli doğal güzelliklerin merkezi olan Sakarya; iş yemek olunca da herkese hitap etmesini bilmektedir. ‘Sakarya’da nereye gidilir?’ kadar, Sakarya’da ne yenir? sorusunun cevabını bilmek de çok önemlidir. Sonuçta insan, bir şehre gelince oraya özgü yöresel yemekleri tatmadan dönmemelidir. Hele zaten o şehirde yaşıyorsa; neyi ile meşhur olduğunu bilmemesi büyük bir eksikliktir. Ancak şimdi okuyacağınız Sakarya yemek rehberi sayesinde sizin için böyle bir durum oluşmayacaktır.
Sakarya’da Ne Yenir Ne İçilir?
Sakarya yemekleri denildiğinde çorbasından sebzesine, et yemeğinden tatlısına kadar onlarca seçenek bulmamız mümkündür. Sakarya mutfağı Karadeniz ve Marmara kültürlerinin birleşiminden oluşmaktadır. Sütlü kabak tatlısı, yoğurtlu kebap ve ıslama köfte gibi lezzetleriyle meşhur olan Sakarya’nın yemek kültürü daha çok et üzerine kuruludur. Revani, boza, ayran ve döner kelimeleri Sakarya halkına ilk olarak Adapazarı’nı çağrıştırır. 1960’lı yıllara kadar Adapazarı’nda sadece revani tatlısının bulunduğu anlatılır. Karadeniz’e kıyısı bulunan bir şehir olduğu için Karadeniz’den esintiler taşıyan Sakarya mutfağı Ege yemeklerinin hafifliğinden de ilham almıştır. Sakarya’da biraz İç Anadolu’dan, bir miktar Ege’den, bir hayli de Karadeniz’den bir şeyler bulunabilir. Hafif çeşnili, zeytinyağlı, acılı gibi pek çok seçenek sunan bu gelişmiş mutfak kültürüne hayran kalmamak elde değildir.
Sakarya, çok fazla göç alan bir bölgedir. Yörükler, Çerkesler, Manavlar, Abhazlar, Kırım Tatarları, Hemşinliler, Rumeliler, Balkanlar Sakarya kültürünü oluşturan etnik gruplardan yalnızca birkaçıdır. Sakarya mutfağının 900’ü aşkın yemeğe ev sahipliği yapması da bu çok kültürlü yapısından kaynaklanmaktadır.
Nefis ve doyurucu Sakarya yöresel lezzetler aşağıda sıralanmıştır.
Pekmezli Ayva Dolması
İsmi bir tatlıyı andırsa da bu bir ana yemek olarak tüketilmektedir. Ayvalara önce bir çanak şekli verilmekte, ardından iç harçla doldurulmaktadır. Yemek, büyük lezzetini ise pekmezden almaktadır. Osmanlı’dan kalma bu lezzet, Sakarya mutfağı içerisinde baş köşeye yerleşen yemeklerdendir.
Dımbıl Çorbası
Bulgur Çorbası
Borana
Islama Köfte
Köfteler Sakarya usulü hazırlanınca elbette tadı başka olmaktadır. Çünkü kıymanın yapmında kullanılan et, yaylalarda otlayan hayvanların etleridir. Bu doğallık çeşit çeşit baharatlarla bir araya gelince ortaya çıkan lezzete hayır denilmesi de teknik olarak pek mümkün değildir. Çıtır çıtır kızarmış soslu ekmeğin üzerinde sunulan ıslama köfte, eminiz ki favori lezzetlerinizden biri olacaktır. Onu ayran veya turşu ile beraber tüketmeniz ise daha fazla lezzet almanızı sağlayacaktır. Sakarya geleneksel yemekler arasında ön plana çıkan ıslama köftenin sosu kırmızı toz biber, kemik suyu, mayalı kara fırın ekmeği ve sıvı yağdan oluşmaktadır. Onu başka köftelerden ayıran en önemli şey bu özel sosudur. Bu köfteyi Sakarya’da en iyi yapan yerlerden biri Köfteci İsmail’dir.
Toz biber ve kemik ununda hazırlanan sosun içinde kızaran ekmekler köftenin lezzetini zirveye taşımaktadır. Köfte hazırlama aşamasına geçilmeden evvel kemik suyu kaynatılmaktadır. Ağır ateşte 12 saat bekletilen kemik suyu, ardından tülbentle iyice süzülür ki herhangi bir kemik parçası kalmadığından emin olunsun. Islama suyuna sıvı yağ ve toz biber katılır; ekmekler bununla ıslatılıp ızgarada kızartılır. Köfteler meşe kömüründe pişirilmektedir.
Yoğurtlu Adapazarı Islaması da buna benzemektedir. Şöyle ki; köfteler minik minik yuvarlanmakta, sonra iki avuç arasında yassı hâle getirilmektedir. Oval biçimde hazırlanan köfteler una bulanarak kızartılmaktadır. Margarin tavada eritilmekte ve salça 1 su bardağı ile sulandırılarak tavaya eklenmektedir. 5-6 dakika pişirilen bu iki malzeme tuz ve karabiberle birleştirilip kızartılan ekmeklerin üzerine dökülmektedir. Ardından köfteler de ekmeklerin üstüne yerleştirilmekte, üzerine yoğurt gezdirilip kuru nâne ve pul biber serpilmektedir. (Sonuncusu isteğe bağlıdır.) Sıcak sıcak tüketilen bu yiyeceğe 100 üzerinden 100 vereceksinizdir.
Adapazarı Usulü Kuzu But
Yapımı biraz uğraştırıcı olan Adapazarı usulü kuzu budunun maharet gerektirdiği söylenebilir. Zaten lezzetinin sırrını da buna borçludur. İlk olarak kuzu budunun kemikleri çıkarılıp ayıklanmaktadır. Daha sonra tuz, tavuk suyu, domates salçası, kırmızı biber, un, tereyağı ve ayıklanmış etler hep birlikte pişirilmektedir. Orhan Usta Kebap Diyarı’nın bu yemeği çok iyi yaptığı belirtilmektedir.
Hamsili Pilav
Çerkez Tavuğu
Balkabaklı Ekmek
Ezme Fasulye
Sakarya usulünün en güzel tatbik edildiği yemeklerin arasında ezme fasulyeyi unutmamak gerekir. Barbunya fasulye ile hazırlanan bu yemekte çeşitli sebzeler ve baharatlar da bulunmaktadır. Sonra da kendini bol bol yedirmesine şaşmamak gerekir.
Kara Lahana
Bu yemek Ahul Eysarçaça olarak da adlandırılmaktadır. Kara lahana; özellikle Doğu Karadeniz yemeklerinin ayrılmaz bir parçasıdır. Genelde haşlaması yapılan kara lahana içine baharat, fasulye ve mısır unu gibi malzemeler de eklenince tadından yenmemektedir.
Kaşnuka
Pırasalı Börek
Balkabaklı Gözleme
Cevizli Lokum
İncir Uyuşturması
Uğut Tatlısı
Hazırlanışı bir hayli kolay olan bu tatlı Sakarya tatlılar listesinde yer alıyor almasına da; acaba içinde neler yer alıyor? Açıkçası bol malzemeli bir tatlı olduğundan söz edilemez çünkü yalnızca su ve buğdaydan oluşmaktadır. Fakat işe iyi tarafından bakmak gerekir; zîra tatlandırıcı, koruyucu gibi maddeler de yoktur. Ondandır ki bu tatlı; ‘şeker deposu, kalori kaynağı’ gibi sıfatlarla değil; vitamin hazinesi olarak vasfedilmektedir. B12 eksikliğine ve saç dökülmesine iyi geldiği söylenen tatlı sanki şöyle bir mesaj vermektedir:
Bu tatlı uğut,
Hastalığı unut,
Güzel çiğne yut,
İçin rahat olsun.
Bu, işin latîfe kısmı olsa da tatlının az malzemesiyle yararlı olduğu muhakkaktır. Size çok lezzetli gelir mi? orası meçhuldür. Ancak denemekten bir şey kaybetmeyeceğinizi göz önünde bulundurarak Sakarya’ya gitmişken tadına bakmanız önerilir.
Sütlü Kabak Tatlısı
Kabak; Sakarya yemek ve tatlılarının çoğunda baş rolü oynayan bir sebzedir. Yörede kabak lokumu, kabak dondurması, kabak şekerleme, kabaklı lahmacun ve kabaklı keşkül gibi lezzetler de meşhurdur.
Köpük Helvası
Bu helvaya Taraklı Helva ismi de verilmiştir. Çöğen kökü, şeker ve yumurta gibi malzemelerle hazırlanan bu tatlı, değişik aroması ile damağınızda iz bırakacaktır.
Epışıps
Çerkes kültürünün Sakarya mutfağına hediyesi olan bu yemek; ceviz içi, tavuk, acıka, kişniş, kırmızı biber, sarımsak, mısır unu, buğday unu, kuru soğan, tereyağ, sıvı yağ ile hazırlanmaktadır. Farklı lezzetlerden hoşlanıyorsanız bunu da beğeniyle tüketeceğinizi düşünüyoruz.
Dartı
Dartılı Keşkek
Biryan
Pazı Tavası
Abhaz Peyniri
Abhaz Tatlısı
Üre
Üre deyince genelde akıllara hastalık geldiği bir gerçektir. Fakat biz üre düşüklüğü ve üre yüksekliğini doktorlara bırakarak size Sakarya’nın üre’sinden bahsetmek istiyoruz. Tabii ki açık konuşmak gerekirse bu lezzetin anavatanı Sakaryadeğildir. Ancak Sakarya yöresel lezzetleri içerisinde bulunduğu için kendisinden söz etmemiz gerekmiştir.
Düğün ve bayram tatlısı olarak bilinen üre; süt ve darı ile hazırlanmaktadır. 2 litre süt bir tencerede kaynatılıp ince çekilmiş darı da azar azar eklenmekte, kaynatma işlemi 15-20 dk daha sürdürülmektedir. Ardından biraz daha şeker ilâve edilip kıvamı koyulaşana kadar 15-20 dakika karıştırılmaktadır. Soğuk halde tüketilen bu tatlıya bir şans vermeniz tavsiye edilir.
Peçeli
Sıvı yağ, un, su, yoğurt ve tuz ile hazırlanan bu basit hamur işi Sakarya’da beş çaylarının en popüler lezzetlerindendir. Misafirler geleceği zaman hemen imdada yetişen peçeli, Sakarya’da acıktığınız zaman da sizin imdadınıza yetişebilir.
Petla
El altındaki malzemelerle hazırlanan bu yiyecek de bir tür hamur işidir. Yoğurt, un, sıvı yağ, sarımsak, tuz ve suile yapılan petla, Sakarya mutfağının rağbet gören lezzetlerindendir. Sakarya’da ne yenir? diyorsanız, bu leziz yemeği kaçırmayın!
Adapazarı Böreği
Balkabağı Dolması
Dikenucu Salatası
Öte yandan Sakarya’da sıklıkla tüketilen başka lezzetler de bulunmaktadır.
- Boşnak böreği,
- Çeneçarpan çorbası,
- Yufka böreği,
- Kapama,
- Hallobya,
- Mıhlama,
- Isırgan çorbası,
- Laz böreği,
- Pomak pastırması,
- Damat paçası,
- Lutuka,
- Kaçamak,
- Mamaliga,
- Ciğer sarma,
- Preşa,
- Kaymakçina,
- Gurnik,
- Prazenika,
- Tereyağlı keşkek,
- Bazlama,
- Cizleme,
- Sütlü üzüm,
- Kabaklı kol böreği,
- Peynirli Çerkez pastası,
- Ada kıvırma,
- Kabak lokumu,
- Pıt pıt yemeği,
- Isırgan sızbalı,
- Çılbır,
- Lahanalı tarhana çorbası,
- Erik sızbalı,
- Kaldırek (hodan),
- Yumurtalı ıspanak oturtma,
- Erişteli yeşil mercimek,
- Turşu kavurma
- Kuymak
- Kâzımpaşa köftesi,
- Kuru börek,
- Kızılcık suyu,
- Limandere kavurması,
- Ekşimikli çökelek,
- Hayır pilavı,
- Kabak kıvırması,
- Pirinçli kabak tatlısı
onlardan bazılarıdır.
Tüm bunlara ilâveten; Geyve ilçesinin kiraz ve ayva ile meşhur olduğu bilinmektedir. Pamukova ilçesinin kavunları ise pek lezzetlidir. Taraklı ise enginarı ve ceviziyle ün yapmıştır. Sapanca, bu lezzet yarışına elması ve eriğiyle katılmaktadır. Kaynarca ilçesi neyiyle meşhur? Diye soracak olursanız ona da cevabımız kabak ve lahanadır. Akova soğan ve patatesinin bolluğu ve lezzetiyle diğer ilçelere yetişmeyi başarırken, Karasu ile Kocaali ilçelerinde fındık üretimi yoğundur.
Sakarya’da Ne Yenir?
Bu kadar yemeğin üzerine başka söz söylemeye lüzum yoktur. Sakarya yemekleri zannediyoruz ki hepinizin ağzını sulandırmaya başlamıştır. Bu yüzden Sakarya yemek mekanları konusunda da bilgi vermek faydalı olacaktır. Örneğin;
Sarımsaklı yoğurtlu döneriyle meşhur Dönerci Ömer’e giderek kebaptan ve iskenderden tamamen farklı, yalnızca Adapazarı’na mahsus bu lezzeti yerinde tadabilirsiniz. Üzerine de hakîki tereyağından yapılan irmik tatlısı da yerseniz lezzetten yana hiçbir eksiğiniz kalmamış olur.
Sakarya 79’un geniş menüsünde de kendi damak zevkinize uygun ev yemekleri bulabilirsiniz. Terbiyeli işkembe çorbası, patlıcan kebap, haşlama, kuru fasulye ve güveç bunlardan bazılarıdır.
Alaşara Restaurant’a uğrayıp çerkez tavuğu, Abhaz mezeleri ve Abhaz yemekleriyle lezzetli dakikalar geçirebilirsiniz.
Köfte için Hakiki Rumeli Köftecisi ve Meşhur Köfteci Mustafa da önerilen mekanlardır.
Eker Lokantası ise tepsi kebabı, fıstıklı pilav, musakka ve daha pek çok lezzeti bulabileceğiniz güvenilir ve kaliteli Sakarya yemek yerleri arasındadır.
Etli ekmek konusunda Tunatan Restoran’ın adından sıklıkla söz edilmekte olup rotanızı buraya da çevirebilirsiniz.
Doğada kahvaltı yapmak isteyenlerdenseniz önerilerimizden biri Şölen Bahçe olacaktır.
Şehir merkezindeki Kurtuluş Mahallesi’nde bulunan Köfteci Hacı Bekir’in samimi ortamı sizi kendisine çekecek, lezzetli köfteleri ise verdiğiniz parayı sonuna kadar hak ettiklerini düşündürecektir.
Sakarya’da ne yenir? diyorsanız, Sakarya’da kokoreç yemek isteyenlere Közde Kokoreç Atilla Usta’ya gitmeleri tavsiye olunur.
Sapanca Gölü’nün kıyısında yer alan Yelken Et & Balık Restoran ise bu muhteşem manzaraya karşı kebap ya da balık yiyebileceğiniz elit bir mekandır.
Yine Sakarya’da balık için Morina Restoran da tercih edilebilir. Otoparkı ve oyun alanı bulunan restoranın Barbun ve Sarıkanat balıklarını tatmanız özellikle önerilir.
Sakarya kahvaltı mekânları içerisinde ise Sakarya Alaşara Restoran adından söz ettirmektedir. Memduhiye köyündeki bu restoran serpme kahvaltısında havuç tarator, peynirli pişi ve patatesli omlet gibi birbirinden güzel lezzetlere yer vermektedir.
Çiftlik Restoran, Titiz Sapanca, Manzara Restaurant & Cafe, Adı Bahçe, Hacıfıratlar Konağı, Özkum Park, Gülizar Bahçe, Sasa Harmanlık, Naturköy, Sapanca Lezzet Bahçesi Sopeli Doğal Yaşam Köyü gibi yerler de Sakarya’da kahvaltı yapılabilecek en özel mekanlardandır.
Sakarya’da ne yenir? sorusunu cevapladığımız bu yazımızı bitirirken hepinizin elinizden geldiği kadar her bir lezzetin tadına bakmanızı öneriyoruz. O halde şimdiden hepinize âfiyet olsun!