Osmaniye gezilecek yerler ile ilgili en detaylı bilgilerin yer aldığı bu yazı; dolu dolu bir Osmaniye gezisi yapabilmeniz noktasında size rehberlik edecektir. Ceyhan ırmağı havzası içerisinde yer alan ve tarih boyunca pek çok beylik ve devlete ev sahipliği yapmış olan Osmaniye, Çukurova’nın doğusundadır. 1933’te il statüsü kazanan Osmaniye’nin; Kadirli, Merkez, Toprakkale, Bahçe, Sumbas, Hasanbeyli ve Düziçi olmak üzere 7 ilçesi vardır. Gelin şimdi Osmaniye’de gezilecek yerler nereler bakalım.
Osmaniye Gezilecek Yerler
Yayla, şelale, baraj, kaplıca, dağ ve kaleleri başta olmak üzere pek çok yer Osmaniye ziyaretçilerini en iyi şekilde ağırlamakta ve burada yaşayan halkı da sıklıkla misafir etmektedir. Osmaniye Akdeniz’in doğu kesimindedir ve köklü tarihi, doğal güzellikleri, zengin mutfağı ve kültürel miraslarıyla ülkemizin gezilip görülmesi gereken en güzel şehirlerinden biridir. ‘Kaleler Şehri’ diye de bilinen Osmaniye, milli parklarıyla eğlendirmeyi ihmal etmezken müzeleriyle de tarihte yolculuğa çıkarmaktadır. Yaklaşık 2 günde gezebileceğiniz bu şehri oturduğunuz yerden keşfe çıkmaya hazırsanız, yazımızı okumaya devam edebilirsiniz.
Osmaniye Bahçe Gezilecek Yerler
Osmaniye gezilecek yerler listemizin ilk ilçesi olan Bahçe, Osmaniye-Gaziantep karayolu üzerindedir. Çukurova’nın doğuya bağlanmasını sağlayan Gavurdağı geçidi üzerindeki bu ilçe genel itibariyle engebeli bir arazi yapısına sahiptir. Dağlık bölgede kurulduğu için fazla nüfusu olmayan bu ilçe; ismine mutâbık bir şekilde yeşilliklerle kaplıdır. Şirin ve küçük bir yerleşim yeri olan Bahçe’nin gezilecek yerleri şöyledir:
1. Ağcabey Kümbeti
İlçenin dışında, istasyonun yakınında yer alan bir mezarlıkta iki türbe bulunmaktadır. Birisi Ağcabey’e, öteki ise ailesine ait olup iki türbenin üzeri kubbeli, çevresi açık ve yapısı kare planlıdır.
2. Ağcabey Camii
3. Arif Yaşar Fettahlıoğlu Kale Parkı
4. Bahçe Kalesi
Osmaniye gezilecek yerler arasında tarihi niteliğiyle ön plana çıkan bu kale de tepelik bir alana kuruludur. Bunun da sadece 4 duvardan ibaret olduğu ve temelden yalnızca 1 metre yüksekte ayakta kalabildiği söylenebilir. 15×15 metre ölçülerindeki bu yapıyı küçük garnizon kalelerinden biri olarak değerlendirmek mümkündür. Ortaçağ ve Roma dönemlerinde kullanılan bu kalenin de –her ne kadar günümüze neredeyse tamamen harap bir durumda ulaşmış olsa bile- yakından görülmesi tavsiye edilir.
5. Derviş Paşa Gözetleme Kulesi
Derviş Paşa Osmanlı padişahlarından Abdülmecid’in komutanıdır. 1865 yılında yaptırılan bu kaleyi değerli kılan şey bulunduğu stratejik konumdur. Kanlıgeçit bölgesinin ve Ayran boğazının gözetlenilmesine imkân tanıyan bu kale günümüze sağlam olarak ulaşabilmiştir.
6. Şifa Pınarı Mesire Alanı
Osmaniye Düziçi Gezilecek Yerler
Osmaniye gezilecek yerler arasındaki bu ilçenin tarihi 699 yılına dayanmaktadır. Selçuklular, Haçlılar, Hamdaniler ve Bizanslılar tarafından idare edilen yöre; 1516 itibariyle Yavuz Sultan Selim döneminde Osmanlı topraklarına dâhil olmuştur. Birinci Dünya Savaşı’nın ardından Fransız ve İngilizlerin işgaline uğrayan yörenin bu işgalden kurtulması 1920 yılında olmuştur.
Eskiden Haruniye diye isimlendirilen yörenin adı ‘Düziçi’ olarak değişmiştir. Düziçi Ovası’nın yakınında kurulu olan bu ilçe denizden 400 metre yüksekliktedir ve etrafı dağlarla çevrilidir. Karacaoğlan’ın burada doğduğu rivayet edilmektedir. Tırsık yemeği de buraya özgüdür.
İlçe merkezinin güneyinde bulunan Çamiçi köyünde, Roma döneminden kalma 2 adet mezar yer almaktadır. Göller köyünde ise zıvanalı bir mezar steline rastlanmaktadır. Çukurova’daki Pers egemenliğini belgeleyen bu stelin tarihi Milattan Önce 5-4 yüzyıllara tarihlendirilmektedir.
7. Haruniye Kaplıcaları
Düziçi’nin 22 kilometre kuzeyindeki Kuşçu köyü sınırlarındadır. Düdül dağı eteklerine kurulu olan Haruniye Kaplıcaları ağaçlarla kaplı bir alanda, Ceyhan nehri kıyısındadır. Kaplıca bölgesinin manzarası tek kelimeyle harika olup hem fiziksel hem de ruhsal sağlığa katkıları büyüktür. Denizden 620 metre yükseklikteki bu kaplıca suyunun kullanım hakkıysa Özel İdare Müdürlüğüne tahsis edilmiştir. Konaklama olanakları bakımından lüks bir yer olduğu iddia edilemez fakat 100’den fazla yatak bulunduğu söylenebilir. Önceleri sadece yaz mevsiminde hizmet verirken, artık yılın tamamında açık olan bu kaplıca Osmaniye gezilecek yerler listesine eklenmelidir.
Kaplıca suyunun 32 derece sıcaklıkta olduğu ve bikarbonat, sülfat, magnezyum, kalsiyum ve sülfür içerdiği bilinmektedir. Radyoaktif özellikteki bu suyun deri hastalıklarına, romatizmal hastalıklara, jinekolojik ve sinirsel rahatsızlıklara iyi geldiği söylenmektedir. Yine mide, safra kesesi, akciğer hastalıkları da bu suyun faydalı olduğu iddia edilen diğer hastalıklardandır.
8. Harun Reşit Kalesi
9. Berke Barajı
10. Sabunsuyu Şelalesi ve Köprüsü
11. Dumanlı Yaylası
Amanos Dağları’nın zirvesindeki bu yayla doğa sporlarının yapılabileceği, güzelliğiyle büyüleyen ve yürüyüş parkurlarına da sahip müstesnâ bir yerdir. Ormanlık alanlarla kaplı yaylanın geneli sedir, gürgen, ladin, ardıç ve köknar ağaçlarından oluşmaktadır. Bu özelliğiyle tam bir oksijen deposu olan yayla, çoğunluk itibariyle sislidir. Bu durum ona otantik bir atmosfer katmaktadır. Her yerinde ücretsiz kamp yapılabilen yayla, ilçe merkezine 15 km. uzaklıktadır. Yaylaya özel araçla veya taksi ile ulaşım sağlanabilmektedir.
12. Düziçi Nekropolü
Sabun suyu deresi ile Karacaoğlan Caddesi arasında olup Karacaoğlan mezarlığı ile Karacaoğlan İlköğretim Okulu da buradadır. Yine söz konusu mezarlık alanında 6 sivil konut yer almaktadır. Konutların bahçelerindeki meyve ağaçları dikkat çekicidir. Bazı mezarların girişleri 6-7 basamaklıdır. Bazılarıysa 3 odadan meydana gelmektedir.
Osmaniye Hasanbeyli Gezilecek Yerler
Osmaniye’de gezilecek yerler size bir bir arz edilirken şimdi sıra Hasanbeyli’dedir. MHP genel başkanı Devlet Bahçeli’nin bu ilçede doğduğu bilinmektedir. Kiraz ve domatesleriyle ünlü bu ilçe, şehir merkezine takriben 35 km. uzaklıkta yer almaktadır. 1996’da ilçe statüsüne giren Hasanbeyli; bünyesindeki yaylalardan dolayı özellikle yaz mevsiminde ziyaretçi çekmektedir.
13. Almanpınar Yaylası
14. Karafrenk Kalesi
İlçeye 7 km. uzaklıktaki bu kalenin ne zaman ve kim tarafından yapıldığı kesin olarak bilinmemektedir. Karafrenk mahallesinde, yol güzergâhında bulunan kalenin dört köşesinde birer köşe kulesi vardır. 5 metre yüksekliğindeki bu kulelere ilâveten kalenin batı yönünde bulunan yamaçta bir mezarlık yer almaktadır. Burada insan motifini çağrıştıran mezar taşlarıyla karşılaşılmaktadır.
15. Savranda Kalesi
16. Çan Çan Mağarası
İlçe merkezinde bulunan mağara Karapınar mevkiinde olup mezar mağara biçimindedir. Roma zamanından kalmış olduğu düşünülen mağaraya da uğrayabilirsiniz.
17. Yanıkkışla Mozaikli Alanı
Yanıkkışla köyü’nün Yalangoz mevkiindeki Yanıkkışla mozaiği 2004’te tescil edilmiştir. Bunun bir bazilikaya ait olup, en az 3 kısmından kaçak kazı çukurları ile parçalanarak panonun belli bir bölümünün de çıkarıldığı gözlemlenmiştir.
Osmaniye Kadirli Gezilecek Yerler
İlçenin bulunduğu alan tarihi süreçte pek çok devletin egemenliğine sahne olmuştur. Osmaniye’nin en büyük ilçesi olan Kadirli orta Toroslar’ın güneyinde, Çukurova’nın kuzeydoğusundadır. Deniz seviyesinden ortalama 95 metre yüksekliktedir ve ilçenin 20 km. uzağındaki Kızyusuflu köyünde yapılan Karatepe kilimleri meşhurdur. Tamamıyla doğal kök boyalarından ve doğal yünlerden yapılan, özgün desenlerin ve motiflerin kullanıldığı bu kilimlerin çoğu ülke dışına ihraç edilmektedir. Ülkemizdeki turp üretiminin önemli bir bölümü de Kadirli ilçesinde gerçekleşmektedir.
18. Kadirli Kent Müzesi
19. Sülemiş Çamlığı
İlçenin merkezindeki bu çamlık hâkim bir tepede yer almaktadır. Selçuklu komutanlarından olan Sülemiş Bey döneminde, otak merkezi işlevine sahip olan bu alanın 1973 yılına dek bozkır görünümünde olduğu bilinmektedir. 1976 yılında, belediye burayı istimlâk etmiş ve ağaçlandırmıştır. 1987’de ise bir turistik açılmıştır. Tesiste çay bahçesi, futbol antreman sahası ve salon yer almaktadır.
20. Âlâ Camii
Cami 1924 yılında kapanmış ve 1960 yılına kadar böyle kalmış olsa da 1961’de kaymakamlık burayı koruma altına alıp Vakıflar Genel Müdürlüğüne devretmiştir. 1996 yılında restorasyonuna başlanan camiyi de gezi listenize yazmalısınız.
21. Karatepe-Aslantaş Açık Hava Müzesi
Bu kalenin Asurlular tarafından yıkıldığı düşünülmektedir. 2-4 metre kalınlığa sahip sur duvarlarının olduğu kalenin iç ve dış duvarları ise 4-6 metre yüksekliğindedir. 34 dikdörtgen burç ile tahkim edilen kalenin bulunduğu alanın yakınlarında zahire kuyuları vardır. 2 kapılı bu kalenin güneydoğuda bulunan giriş kapısında iki aslan heykeli vardır. Sağdaki ve soldaki yan odacıklarda ise taş kabartmalara rastlanmaktadır. Hitit ve Finike hiyeroglif yazılarının da bulunduğu dikkatlerden kaçmamaktadır. Kapı içerisinde ortalama 3 metre boyunda bir heykel mevcuttur.
Kuzeydoğu kapısında aslan gövdeli, insan başlı, karşı karşıya iki sfenks yer almaktadır. Sağ ve sol odacıklardaysa çeşitli rölyefler bulunmaktadır.
1946 yılında başlatılan kazı çalışmaları hâlâ devam etmektedir. Burada ortaya çıkarılan eserler kurulan açık hava müzesinde sergilenmektedir. Aslan heykelleri nedeniyle yerli halk burayı ‘Aslantaş’ olarak adlandırmaktadır. Fakat diğer yerlerle isim benzerliğinden dolayı karışıklık olmaması için ‘Karatepe-Aslantaş’ diye ifade edilmektedir.
22. Karatepe Kalesi
23. Karatepe Aslantaş Milli Parkı
24. Kalealtı Kalesi
Kadirli-Andırın karayolu üzerindeki bu kaleye ulaşmak için Paşaoğluğu yaylasından dönerek 4 km. ilerleyip yol ayrımına gelmeli, 1200 metre devam etmelisiniz. Kale kapısı günümüze sağlam olarak gelebilmiştir. Doğu yönünde iki burcu olan kalenin bir burcu 3, diğeri 8 metre yüksekliktedir. Bu Ortaçağ kalesinin alt katları da günümüze asıl yapısını muhafaza ederek ulaşmıştır.
25. Kokar Kaplıcaları
Bölgede konaklama tesisi bulunmadığı için geceyi ancak Kadirli ilçe merkezinde geçirebilirsiniz.
26. Maksutoğlu Yaylası
Burası ilçenin en yeşil bölgesi olarak nitelendirilebilir. Yayladaki kırmızı kiremitli evler bir hayli ilgi çekicidir. Ağaçların çevrelediği bu evler sayesinde yeşil ile kırmızının muhteşem âhengi doğmaktadır.
27. Hasan Dede Türbesi
Bugün de yağmur duası yapmak amacıyla yahut farklı bir hususta dua ederek Allah’a yalvarmak için buraya gelenler çok olmaktadır. Selçuklu mimarisinden izler taşıyan bu türbe kümbet tarzında yapılmıştır.
Osmaniye gezilecek yerler şimdi başka bir ilçe ile devam etmektedir.
Osmaniye Sumbas Gezilecek Yerler
Osmaniye gezilecek yerler listesi tüm hızıyla sürmektedir. Şimdiki durağımız Sumbas’tır. Şehir merkezine ortalama 60 km uzaklıktaki bu ilçe Osmaniye 1996’da il olunca belediye teşkilatının kurulmasıyla meydana gelmiştir. İlçeye adını, buradan geçmekte olan çay vermiştir. 2 mahalle, 2 belde ve 13 köyden oluşan ilçenin yolu boyunca sizi kaktüslerler, incir ağaçları, pamuk tarlaları ve Portakal ağaçları karşılayacaktır. Kanallardan gelen soğuk su da ilçenin hayat kaynağıdır. Osmaniye’de gezilecek yerler içindeki bu mütevazi yerin ziyaret edilecek bölgeleri şu şekildedir:
28. Kalkan Kalesi
İlçeye 15 kilometre uzaklıktaki bu kalenin çevresi Bizans ve Roma dönemine ait eserlerle doludur. Ortaçağ döneminden kalan ve yüksek bir tepede konumlanmış olan bu kaleye tırmanmak zordur. Yine de gidip görmeniz önerilir.
29. Merkez Camii
Karaömerli Köyü’nde bulunan caminin inşası 1900’lerin başında gerçekleşmiş olup 1930’da çatısı tamirat görmüştür. Nihâyet 2007 itibariyle son kez restore edilip ibadete açılan bu cami de ziyaret edilmelidir.
30. Çem Kalesi
31. Kar Deresi Köprüsü
32. Bağdaş Yaylası
Çevresi sedir, köknar, ardıç ve çam ağaçlarından meydana gelen ormanlarla kaplı olup; burada alacağınız temiz hava sizi kendinize getirecektir.
Gelişmiş bir altyapısı olan yaylada bakkal, evler, kır kahvesi, elektrik vardır. Çadır kurmanızın mümkün olduğu yayladan bütün stresinizi atmış bir vaziyette döneceksinizdir.
33. Hindaplı Höyük
Reşadiye köyünde bulunan höyük 66 metrekonumlanmıştır ve üzerinde tarım yapılmaktadır. Yayvan formlu bu höyükte çeşitli araştırmalar yapılmış; Tunç çağı, İlk Çağ, son Kalkolitik Çağ, Demir çağı ve Milattan Önce 2000’li yıllara ait çanak çömlek parçalarına, yeşil sırlı seramik kırıklarına rastlanmıştır.
34. Kızılömerli Höyüğü
Kızılömerli köyü merkezindeki bu höyük 69 metredır. Eski adıyla ‘Frengili höyük’ olarak bilinmektedir. Üzerinde eski Türk mezarlarını ihtiav eden ve hâlâ kullanılmakta olan bir mezarlık bulunmaktadır. Höyükte gerçekleştirilen araştırmalar sonucu Demir ve İlk Tunç çağlarından kalma çanak çömlek parçaları keşfedilmiştir.
35. Mustafalı Höyüğü
Küçükçınar köyündeki, 78 metre rakımda konumludur ve konik formu bozulmamıştır. Eteklerinde tarım faaliyetleri yapılmakta olup ilk Tunç, Son Kalkolitik, Orta Tunç çağları ile Demir Çağı’na ve Roma zamanına ait pişmiş toprak kap kırıkları ele geçirilmiştir.
36. Narlı Höyük
Kızılömerli köyünün yaklaşık 1 km batısındadır. 54 metre rakımdaki bu yayvan formlu höyük pek çok defa tesfiye görmüş olup burada bulunan çanak çömlek parçalarının ve taş âletlerin en eskileri Kalkolitik çağdan kalmıştır. Höyükte bunun yanı sıra Demir çağına, Tunç çağına, Roma ve Hellenistik dönemlerine ait pişmiş toprak kap parçalarına da rastlanmıştır.
37. Gavurköy Nekropolü
Alibeyli köyü’nün Gavurköy mevkiindedir. Öteki Nekropollere benzer şekilde trapez ağızlı kaya mezarları ve yuvarlak ağızlı kuyu mezarları bulunmaktadır. Mezar taşlarının yerleştirilmiş olduğu oyuklar da görülmektedir.
38. Samailhöyük
Alibey köyündeki Gavurköy nekropolünün 500 metre güneyinde yer almaktadır. Kadirbey-Sumbas ilçesi sınırındaki, ovanın bittiği ve arazinin yükseldiği noktada konumlanan bir tepedir. Çanak-çömlek kırıklarına rastlanmayan tepenin üstünde kuyu mezar diye bilinen yuvarlak çukurlar ve blok taşlarla örülmüş büyükçe bir su havuzuna benzeyen, kare formlu başka bir çukur daha vardır.
39. Şarlak Şelaleleri
Osmaniye Toprakkale Gezilecek Yerler
Osmaniye merkeze hemen hemen 8 km. uzaklıktaki bu ilçe Osmaniye gezilecek yerler kapsamında önemli güzellikler içermektedir. Adını, sınırları içerisinde yer alan kaleden almaktadır. 1. Dünya Savaşı’nın gerçekleştiği yıllarda İngilizler tarafından işgal edilen yöre 1920 yılında bu işgalden kurtulmuştur. Önceleri Adana’ya bağlıyken 1996’da Osmaniye il olunca Toprakkale de bu şehre bağlı bir ilçe statüsüne kavuşmuştur.
40. Toprakkale Kalesi
Kale dikdörtgen planlıdır ve Osmanlı döneminde ‘Kınık Kalesi’ diye adlandırılmıştır. 12 burcu olan kale şehrin her tarafından görülebilmektedir. Kalenin dış avlu surları da mevcut olup çevre düzenlemesi ve gece ışıklandırması yapılmıştır. Sizde tarihi duyguların uyanmasını sağlayacak olan bu kaleyi görmeden dönmemeniz önerilir.
Diğer Osmaniye’de Gezilecek Yerler
Osmaniye gezi rehberi burada sonlanmış değildir. Daha gezilip görülmesi gereken başka yerler de mevcuttur. Aşağıda onlarla ilgili detaylı bilgiler yer almaktadır:
41. Osmaniye Kent Müzesi
- Arasta Çarşısı bölümü; neredeyse tarihin tozlu sayfalarına terk edilmiş mesleklerin ve bu meslekler icra edilirken hangi malzemelerin kullanıldığının bal mumu heykelleriyle sergilendiği bir bölümdür. Böylece; terzi, halıcılık, kaşıkçılık, demircilik, semercilik, nalbant ve benzeri mesleklerin yapılışlarıyla ilgili kapsamlı mâlumat sahibi olmak mümkündür.
- Terzi bölümü; eski çağlardan kalma dikiş makineleri ve makasları ihtiva etmektedir.
- kuyumcu bölümü;
- takı ve süs eşyalarının satıldığı dükkanların sergilendiği bölümdür. Bu bölümde berberlerin yalnızca saç kesimi yapmadığını; diş çekimi ve sünnet işleriyle de ilgilendiği anlatılmaktadır. Motifli dokumaların, tezgahların, kök boyalarının, dokuma sırasında kullanılan araç-gereçlerin ve kilim örneklerinin olduğu odalarda hediyelik eşyalar, sandık, yatak-yorganlar da sergilenmektedir. Ayrıca burada kına gecesi canlandırması yapılmaktadır. Şipşak fotoğraf çekimin canlandırmasına dahi rastlayabileceğiniz bu müzenin diğer bölümlerini okumaya devam edin.
- Yedi Ocak Diorama adlı bölümde Fransızların şehri işgali 3 boyutlu ve kronolojik olarak anlatılmaktadır. Olayla ilgili resimlerin yanında sesli canladırmalar da yapılmaktadır ve bunun da çok etkileyici olduğu söylenebilir.
- Geçmişten Günümüze Osmaniye odasında şehrin kuruluşuna, buradan çıkan siyasi kişiliklere, kale ve cami gibi mimari eserlere yönelik bilgiler sunulmaktadır.
42. Çiftmazı Tabiat Parkı
43. Kırmıtlı Kuş Cenneti
44. Zorkun Yaylası
Burası Osmaniye ilinin en popüler yaylalarından biridir. Şehrin de Çukurova Bölgesi’nin de en büyük yaylasıdır ve Amanos Dağları üzerindedir. Köknar, sedir ve çam ağaçları içindeki bu yayla özellikle ayaz aylarında ziyaretçi akınına uğramaktadır. 1650 metre yükseklikteki bu doğa harikası ormanlık bir alandadır ve konaklama tesisleri, sosyal tesisler, kamp alanları ihtiva etmektedir. Yaylada fırın, manav, kır kahvesi, lokanta ve bakkallar da hizmet vermektedir. Birçok şenliğin ve etkinliğin tertip edildiği bu yaylaya geldiğinizde onlardan birine denk gelirseniz mutlaka katılmalı ve gönlünüzce eğlenmelisiniz.
45. Osmaniye Masal Park
Osmaniye’nin Disneyland’ı diye bilinen bu park 2018’de faaliyete geçirilmiştir. 35 bin metrekare alanı kaplayan park; yeşil havuz, bina, yürüme yolları ve yeşil alanlardan oluşmaktadır. Parkta ülkemizin 7 coğrafi bölgesini simgeleyen semboller bulunmaktadır ve park, her bölgeye ait doğal güzelliklerden veya tarihi mimari eserlerden biri seçilip dizayn edilmiştir. Marmara, Akdeniz ve Karadeniz’in sembolü olan havuzlar dahi vardır. 500 araç kapasiteli bir otoparkın, buluşma meydanının, giriş kalesinin, 11 Türk masal kahramanı heykelinin, yiyecek ve içecek alanlarının, mağazaların, eğlence ve etkinlik alanlarının, 1 amfi tiyatronun bulunduğu bu parkta yok yoktur!
Çocukların olduğu kadar yetişkinlerin de keyifli zaman geçirdiği bu park; Manavgat Turu, Kapadokya Masalı, Minik Kütahya, Masal Ağacı, Peri Bacaları, Pamukkale Su Macerası, Uludağ Tırmanma, Sihirli Perde, Boğaz Gezintisi, Van Gölü Canavarı, Çılgın Botlar, Cesur Mezopotamya, Hızlı Taka ve Hezarfen Kulesi gibi bölümlerden meydana gelmektedir.
Osmaniye’de Nereye Gidilir?
Osmaniye gezilecek yerler anahatlarıyla böyledir. Osmaniye’de gezilecek yerler hakkında detaylı bilgi edindiğinize göre bunları tatbik etmek size kalmıştır.
Umarız bu Osmaniye gezilecek yerler listesi sizin unutamayacağınız kadar güzel bir gezi yapmanıza vesile olur. Artık Osmaniye gezi rehberi burada noktalanırken hepinize iyi eğlenceler diliyoruz.