Burdur’da ne yenir? sorusunun cevabına geçmeden önce bu yazının iştahınızı bir hayli kabartacağına dikkat çekmek isteriz. ‘Sorun yok; zaten ben onları deneyimlemek için Burdur’da ne yemeli? diye araştırıyorum.’ Diyorsanız doğru yerdesiniz. Burdur; ülkemizin göller şehridir ve ormanları, vadileri, kanyonları, tabiat parkları ve mağaralarıyla tam bir doğa hazinesidir. Burdur yemekleri de gezilecek yerlerinden geri kalmamakta; yerli halkın ve ziyaretçilerin büyük beğenisini kazanmaktadır. Haşhaşlı ekmekten damak çatlatan kebaplara, çeşit çeşit çorbalardan lezzet tufanına sürükleyen tatlılara kadar onlarca güzelliğe ev sahipliği yapan Burdur mutfağı gözlere de midelere de bayram ettirmektedir.
Burdur’da Ne Yenir Ne İçilir?
Burdur’un neyi meşhur sorusunu birazdan ayrıntılı olarak cevaplayacağız. Onun öncesinde Burdur yöresel yemekleri ile ilgili kısa kısa tüyolar vermek istiyoruz:
Çorba olarak bizi Arabaşı Çorbası ve Mürdümek Aşı bekliyor… Hamur işleri kategorisinde de Burdur yemek kültürünün yansıması olarak Burdur Usulü Peynirli Pide’yi, Haşhaşlı ekmeği ve Gazel Böreği’ni görüyoruz. Mısır Böreği de Burdur mutfağında pişen hamur işlerine dâhildir.
Burdur yöresel lezzetler arasında önemli bir yer tutan kebaplar ise karşımıza Teneke Kebabı, Dirmil Kebabı ve Testi Kebabı olarak çıkmaktadır.
Peki Burdur’da ne yemeli? sorusunun cevabı olarak hangi yemekler sayılabilir? Derseniz; Sarma Aşı, Gölhisar Kavurması, Burdur Şiş, Erikli Et, Bulamaç Aşı, Sülük Aşı, Çekme ve Tatar olarak yanıt verebiliriz.
Burdur tatlıları listesinde ise ‘seç beğen al’ diyebileceğimiz birbirinden nefis alternatifler şunlar: Pelte, İncir Dolması, Demir Tatlısı, Havuç Tatlısı, Burdur Muhallebisi, Kabak, Haşhaş ve Kenevir Helvaları…
İsimlerini zikrettiğimize göre şimidi Burdur’un yöresel yemekleri hakkında daha detaylı bilgi sahibi olma zamanı…
Arabaşı Çorbası
Ülkemizin muhtelif yörelerinde de beğeniyle tüketilen bu çorba Burdurlular tarafından da sıklıkla tercih edilmektedir. Salça, tereyağı ve un gibi her zaman el altında bulunan malzemelerle kolayca hazırlanan bu çorbaya didiklenmiş tavuk parçaları eklenmektedir. Çorbanın lezzet sırrı da işte budur. Öte yandan bu çorba ekmek ile beraber değil, özel hamuruyla birlikte tüketilmektedir.
Mürdümek Aşı
Burdur’un yöresel lezzetleri arasında içimizi ısıtmasıyla ve sağlığa faydalarıyla ön plana çıkan bu çorba mürdümekle yapılmaktadır. Mürdümek ise mercimeğe benzeyen bir bakla türüdür. Özellikle Çeltikçi yöresi bu çorbanın merkezidir. Mürdümeklerle haşlanarak tereyağ, salça ve soğanla buluşturulmaktadır. Her mevsim Burdur sofralarından eksik olmayan çorbayı sizin de mutlaka denemeniz önerilir.
Haşhaşlı Ekmek
Burdur geleneksel lezzetler içinde tadıyla favori hâline gelen haşhaşlı ekmek elde açılarak yapılmaktadır. Haşhaşlar önceden dövülmekte, şekerle karıştırılarak bol mayayla hazırlanan hamurlara ilâve edilmektedir. Fırında pişirildikten sonra servis edilen haşhaşlı ekmek, Burdur lezzetleri içerisindeki önemini her dâim korumaktadır.
Burdur Usulü Peynirli Pide
Burdur lezzetleri arasında görünümüyle iştah kabartan, tadıyla damaklarda iz bırakan diğer bir yiyecek ise peynirli pidedir. Onu Burdur’a has kılan şey tabii ki yöre halkının kendi usulüyle hazırlıyor olmasıdır. Hamurlar elde açılarak üzerine rendelenmiş kelle peyniri eklenmektedir. Ardından maydanoz ilâve edilmekte ve odun fırınına verilmektedir. Üzerine tereyağı sürüldüğünde ise ona dayanmak mümkün olmamaktadır.
Gazel Böreği
Burdur’un en sevilen hamur işlerinden Gazel böreği; el açması yufka ve hamurla yapılmaktadır. İçine kavrulmuş patates, maydanoz ve soğan katılmakta; baharatlar ile de tadı maximum seviyeye yükseltilmektedir. Börek sarı renkte olduğu ve yenirken kıtır kıtrır döküldüğü için gazel böreği denilmiştir.Hâriçten gazel okumak kolay; önemli olan Burdur’da Gazel böreği yemek diyor ve size bu lezzeti yerinde deneyimlemenizi öneriyoruz…
Mısır Böreği
Bu lezzet mısır tepsisi diye de adlandırılmaktadır. Burdur’un yöresel tatları içinde kendine yer bulan mısır böreği isminden de belli olduğu üzere mısır unu ile yapılmaktadır. Hamur mayalandıktan sonra açılarak patatesli ve soğanlı iç harcıyla doldurulmakta; üzeri örtülüp fırında pişirilmektedir. Çayın yanına çok yakışan bu böreğin Burdur sofralarındaki yeri ayrıdır.
Dirmil Kebabı
Burdur’da yemek denilince akla öncelikle kebap gelir. Bu kebaba aslında şiş sırık denir. İsteyenler kuzu etiyle yaparken, sevmeyenler de oğlak etini tercih etmektedir. Yemeğin hazırlanışında etlerin kömürde 3 saat pişirilmesi gerekmektedir. Dirmil pikniklerinin vazgeçilmez yemeği olan bu kebap, Burdur yemek serüveninizin en sürükleyici aşamalarından biri olacaktır!
Teneke Kebabı
Burdur yöresel yemekler listemiz tüm hızıyla devam etmektedir. Sıradaki yemeğimiz olan teneke kebabı ise kısaca şöyle yapılmaktadır:
Bütün tavuk sirkeyle harmanlanmakta ve üzerine teneke kapatılmaktadır. Tavuk, çevresinde yakılan ateşle pişmektedir. 1-2 saatlik pişme süresinin ardından közlenmiş domates ve patates gibi sebzelerle ikram edilmektedir.
Testi Kebabı
Burdur’da ne yenir? sorusunun en güzel yanıtlarından biri olan bu kebap; testide, tenekede veya şişte yapılabilmektedir. Kuzu, koyun, dana etleriyle hazırlanması mümkündür fakat çoğunlukla davar eti kullanılmaktadır. Davarın kaburga kısmı kömür üstüne yerleştirilen testide ortalama 3 saat boyunca pişirilerek hazır hâle getirilmektedir. Yanında isteğe bağlı sebzelerle beraber tüketilen kebap; Burdur’da yenmesi gerekenler listesinin baş köşesine yazılmalıdır.
Gölhisar Kavurması
Daha önce yediğiniz kavurmaları unutturacak lezzet gücüne sahip olan bu kavurma Burdur yöresel yemekleri arasında bir hayli popülerdir. Bundan yaklaşık 60 yıl önce Burdur’da Yanık Ahmet lâkabıyla tanınan Ahmet Serttaş sayesinde meşhur olmuştur. Burdur geleneksel lezzetler nelerdir? sorusunun can alıcı yanıtlarından biri olan Gölhisar Kavurması, kendi kuyruk yağında pişirilmektedir. Sacda yapılan yemeğin yanında bolca domates ve soğan tüketilir. Yağına ekmek bandırarak yemenin verdiği lezzet ise tartışılmazdır.
Sarma Aşı
Burdur geleneksel yemekler yarışması yapılsa ilk 5’e gireceğini tahmin ettiğimiz bu yemek ince köftelik bulgurla elde edilmektedir. Bulgur asma yapraklarının içerisine koyulmakta ve o şekilde tüketilmektedir. Yazdığımız övgülerin abartı olduğu düşünülebilir fakat yemeğin sadece asma yaprağı ve bulgurdan ibaret olmadığı; içine ezilmiş haşhaş, soğan ve salça eklendiği de hatırlanacak olursa, lezzetli olduğunda şüphe kalmayacaktır. Bulgur pilavı gibi pişirilen yemek çekilmiş ceviz serpiştirilip sofralara taşınmaktadır.
Erikli Et
Meyveli et yemekleriyle dünya mutfaklarında daha sık karşılaşılmaktadır. Oysa Anadolu ve Doğu mutfaklarında da bu yemekler oldukça yaygındır. Bardak eriği diye adlandırılan küçük eriklerle veya kuru eriklerle yapılan bu yemeğin diğer ana malzemesi ise kuşbaşı ettir. Burdur- Yassıgüme beldesinden doğan ve şehri saran bu lezzet, Burdur yöresel yemekleri listesinde lezzetinden söz ettirmektedir. Arzu edenler erikli etin içine pekmez ilâve ederek tüketmektedir.
Burdur Şiş
Burdur köftesi olarak da bilinen bu yiyecek şehrin tescillenmiş lezzetlerindendir. Dağlarda gezen ve o bölgede yetişen otlarla beslenen keçi ve kuzuların etleriyle yapılan köftede baharat, salça ve soğan yoktur. Onu diğer köftelerden ayıran en büyük özellik de budur. Köftenin yapımında kullanılan kıyma sakatat veya herhangi bir katkı maddesi içermez. Burdur şişine beyaz buğday unundan yapılan pidelerle eşlik edilir.
Sülük Aşı
Şehrin Ağlasun yöresinde geleneksel yemek olarak ün yapmış bu yemeğin tarihi 1 asır öncesine dayanmaktadır. Buğday unu ve mısır unu ile hazırlanan silindir biçimindeki hamurlar önce haşlanmakta; sonra çekilmiş ceviz ve bir miktar peynirle karıştırılmaktadır. Üzerine salça sosu ve tereyağı dökülerek son vuruşu yapılan yemeğin tadı uzun süre unutulmayacak cinstendir. Gerçi bu aşın Burdur’da çok bilinmediği bir gerçektir. Ekseriyetle yaşlı kesim tarafından rağbet gören aş, Burdur yemekleri arasında geri planda kalmıştır.
Bulamaç Aşı
Burdur’un aş yemekleri meşhurdur ve bu aş da onlardan biridir. Soğan ve kıymayla hazırlanan bulamaç aşında salça, su, un gibi malzemeler de vardır. Pratik ve doyurucu bir yemektir ve pelte kıvamındadır. Biraz cıvık yapılırsa çorba niyetine içilebilir.
Tatar
Makarna denilince akla hemen İtalya gelir. Fakat Burdur’un da hakkını yememek gerekir. Erişteler elde açılarak kare ve üçgen şeklinde kesilip kurutulmakta; uzun müddet uygun bir ortamda muhafaza edilerek yaz-kış fark etmeksizin ne zaman istenirse çıkarılıp tüketilebilmektedir. Makarna yapar gibi suda haşlanarak süzülen erişteler yani tatarlar, tereyağı ve sarımsaklı yoğurtla iyice lezzetlendirilip sofralarda yerini almaktadır. Kırmızı biber, nâne veya kıyma ekleyerek malzemeyi çeşitlendirmek de mümkündür.
Çekme
Burdur’da bayram, düğün ve sünnet gibi özel gün ve organizasyonlarda yapılması bir âdet hâline getirilen bu et yemeği lezzetiyle tam da özel günlere yaraşır bir yemektir. Davar eti 6 parçaya ayrılmakta ve kemiğiyle beraber odun ateşinde pişirilmektedir. Ardından büyükçe bir tepsiye pilav doldurulmakta ve etler bunun üzerine dizilmektedir. İnsanlar etin kemikleri çekerek yediklerinden dolayı ismi ‘çekme’ olarak kalmıştır.
İncir Dolması
‘Bu kadar yemeğin üzerine Burdur tatlıları iyi gider.’ Diyorsanız incir dolmasıyla tanışmalısınız. Bu tatlının yapımında öncelikle kuru incirler suya koyulmaktadır. Sonra incirlerin içi çekilmiş cevizle doldurulmaktadır. Üzerine tereyağı ve su ilâve edilerek tencerede pişirilmektedir. Kaymak veya pekmezle süslenen tatlı oldukça hafif ancak lezzetlidir.
Pelte
Burdur yöresinin meşhur tatlıları içinde yer alan bu tatlı, ülkemizin başka yörelerinde de beğeniyle tüketilmektedir. Şeker ve nişastayla yapılan tatlının içine pekmez veya gülsuyu da eklenmektedir. Pişmesinin ardından çekilmiş ceviz serpilerek soğumaya bırakılmaktadır.
Demir Tatlısı
Nişastalı undan elde edilen hamurlar şekilli demir çubuklara batırılmakta ve yağda kızartılmaktadır. Böylece hamurlar demirin şeklini almaktadır. Şerbeti önceden hazırlanmakta ve piştikten sonra şerbetlenerek bir güzel yenmektedir.
Burdur Muhallebisi
Damla sakızı, un, nişasta ve süt ile hazırlanan muhallebi tencerede pişirilmekte ve katılaşması beklenip gül damlası ile daha da tatlandırılmaktadır.
Havuç Tatlısı
Havuçlar rendelenmekte, su ve şekerle beraber tavada pişirilmektedir. Sonra çekilmiş bisküviler ve cevizlerle süslemesi yapılarak düz bir tabağa aktarılmaktadır. Üzerine tekrar ceviz eklenerek hazır duruma getirilmektedir.
Kenevir Helvası
Kenevirler kumdan temizlenerek tavada kavrulmakta; sonra pekmez ve şekerle karıştırılarak pişirilmektedir. Helva ağda kıvamına geldikten sonra ceviz içi ile süslenerek bakır tepsilerde kurutulmakta ve servise sunulmaktadır.
Haşhaş Helvası
Bu da kenevir helvası gibi yapılmaktadır. Pekmezle beraber pişirilip ağda hâline getirilen helvaya dövülmek suretiyle yaprak şekli verilmektedir. Sarılıp tabaklara koyulan ve beğeniye arz edilen helva çekilmiş cevizle beraber tüketilince daha güzel olmaktadır.
Burdur’da ne yenir yazımıza kabak helvası ile devam ediyoruz.
Kabak Helvası
Burdur yöresel yemekleri listemiz tatlılarla sürmektedir. Yörede hususi olarak yetiştirilen sakız kabağıyla hazırlanan bu tatlının kendine has değişik bir lezzeti vardır. Kabağın kabuğu soyularak rendelenmekte ve süzülüp limon suyu ve şekerle pişirilmektedir. Koyulaşınca bademle süslenerek damakları şenlendirmektedir.
Çanak Ekmeği
Kömbe olarak da bilinen bu hamur işi ceviz, tahin, haşhaş veya pekmez ilâvesiyle yapılmaktadır. Hamurlar doldurulduktan sonra ağızları kapatılmakta ve her tarafı iyice kızartılmaktadır. Bunu biraz daha detaylı açıklayacak olursak şunları söyleyebiliriz;
Hamur açılır ve içine yağ, haşhaş, pekmez veya tahin koyulur. Sonra hamur kapatılır ve yuvarlak çörek şekli verilerek leğene dizilir. Köz hâlinde bulunan ateşin sac ayağına yerleştirilir. Leğenin üzerine de başka bir sac örtülür. Onun üzerine de köz koyulur. Böylelikle leğenin içindeki kömbeler alttan da üstten de iyice pişecektir. Kokusuyla ne kadar lezzetli olduğunun sinyallerini veren çanak ekmeği; tadına baktığınızda bunun doğru olduğunu ispatlayacaktır.
Ceviz Helvası
Bu tatlıda irmiğe alternatif olarak un; su ve şeker yerine de pekmez kullanılmaktadır. Cevizin bol koyulması makbuldür; favori tatlılarınız arasına girecektir.
Kuymak Tatlısı
Tereyağı, nişasta, şeker ve su ile hazırlanan bu tatlı badem de ihtiva etmektedi.r. Az malzemeyle nasıl harikalar ortaya çıkarilabileceğinin somut örneği olan kuymak tatlısı Burdur’da yemeden dönmemeniz gerekenler arasındadır.
Cifne
Cifne; Burdur yöresine özel kurutulmuş taze fasulyedir. Bu fasulyeler kaynatılır ve ardından salaç ve soğanla kavrulur. Fasulye turşusu kavurmasına benzeyen Cifne yemeğini beğeneceğinize inanıyoruz.
Kaymak Gömbesi
Yufkalar mayalanır ve açılır. Mandanın çiğ sütünden elde edilen kaymak yufkaların içine bol miktarda sürülür. Hazırlanan yufkalar karşılıklı iki ucundan yuvarlaıp dolanır. Kömür ateşinde altı ve üstü kızarana kadar iyice pişirilir. Oluşan lezzet ise herkesin damak zevkine hitap edecek türdendir.
Burdur’da ne yenir yazımıza haşhaş böreği ile devam ediyoruz.
Haşhaş Böreği
Haşhaş yağı Burdur’a özel ürünlerden biridir. Bu böreğin yapımında da haşhaş yağı kullanılır.
Su, tuz, un ve soğan gibi el altındaki malzemelerle hazırlanan fakat lezzeti hiç de öyle sıradan olmayan haşhaş böreğine herkes tam puan verir.
Tavuk Dolması
Bulgur veya pirinçle yapılan bu yemekte tavuk ciğeri, çam fıstığı, kuş üzümü de kullanılır. İsteyenler çam fıstığı yerine soyulmuş badem ekler. Piştikten sonra üzerine tavuk suyu dökülerek servis edilir. Burdur yemekleri arasında değişik bir lezzet olan tavuk dolması denemeye değerdir.
Mısır Tabtabı
Yapılışı bazlama ile aynıdır. Tek farkı bildiğimiz un değil mısır ununun kullanılmasıdır. Hamur tespsinin üzerine elle yayılarak avuç içi ile vurulurken ‘tap tap’ diye ses çıktığı için buna ‘mısır tabtabı’ adını vermişlerdir. Fakat bu ekmeğin hemen bayatladığı unutulmamalı, hazırlandıktan sonra çabucak tüketilmelidir. Bir de ‘Mısır şibiti’ diye bir hamur işi vardır. Ancak ikisi birbirinden farklıdır. Çünkü ‘tabtab’ katıdır ve tepside pişirilir. ‘Şibit’ ise durudur ve sacda pişer.
Haşgeş Helvası
Un, pekmez ve haşhaş ile yapılan bu tatlı; yukarıda bahsettiğimiz kabak helvası ve ceviz helvası kadar lezzetlidir. Burdur’a gitmişken bunun da mutlaka tadına bakmanız önerilir. Bunun içine de ceviz eklenmektedir fakat lezzet itibariyle hepsinin Burdur mutfağındaki yeri ayrıdır.
Bazlama
Bu yiyeceğe bazama veya kaba ekmek de denir. Hazırlanışında önce mayalı hamur bir süre yoğrulmakta, 1 saat dinlenmeye bırakılmaktadır. Sonra dinlendirilen hamur pişiden daha büyük, kalın ve yuvarlak olacak şekilde açılmaktadır. Sacda çevrilerek her iki tarafı da güzelce pişirilmektedir. Üzerine yağ sürülüp sıcak halde tüketilmektedir. İsteyenler içine kıkırdak eklemektedir.
Burdur’un Diğer Lezzetleri
Burdur mutfağına giren birbirinden güzel başka yemekler de mevcuttur. Onlardan bazıları maddeler hâlinde şöyledir:
- Bezme (Bu, yufka ekmek olarak da bilinir.)
- Burdur bisküvisi
- Bucak Salebi
- Ot böreği
- Çavdir kebabi
- Cizdirma
- Çoban katmeri (Buna Cıstır veya Gaymaklı Katmer de denilmektedir.)
- Düğülcük (Cevizli bir tatlı)
- Galle
- Göynek sarmasi
- Haşhaş böreği
- Hamursuz
- Havuç tatlisi
- Kenevir helvası
- Lokul, nokul
- Misir tabtabi
- Pehle
- Peksimet
- Topça (Et yemeği)
- Patlıcan reçeli
- Ciğerli bulgur pilavı
Burdur’da Ne Yenir Ne İçilir?
Buraya kadar saydığımız tüm Burdur yemekleri yöre mutfağında en yaygın olanlardır. Burdur’da ne yenir? sorusunun cevabını öğrendiğinize göre bunu uygulamaya dökmek size kalmıştır.
Burdur’da şiş nerede yenir? diyenler için önerilerimiz;
Şişci Hasan, Altay Pide, Mudul Bey Restoran, Bizim Şişçi ve Muhtarın Yeri’dir.
Burdur’da kahvaltı için ise; Bizim Tostçu, Sahra Kahvaltı ve Kahve Evi veya Bizim Köy Mangal Evi’ne uğramanız tavsiye edilir.
O halde Burdur yöresel yemekleri hepinize âfiyet olsun…
Burdur gezilecek yerler yazımıza da göz atmayı unutmayın.
